Κατά τη διάρκεια των ελεύθερων δραστηριοτήτων το πρωί ,τα παιδιά εντόπισαν στη γωνιά της συζήτησης τα γεωγραφικά διαμερίσματα της Ελλάδας ,διάσπαρτα πάνω σε ένα χαρτόνι ,τα οποία εσκεμμένα τοποθετήθηκαν εκεί. Ήρθαν και με ρώτησαν ,κυρία τι είναι αυτό ; Ο χάρτης της Ελλάδας απάντησα ,που περιμένει σήμερα να τον γνωρίσουμε , να τον ανακαλύψουμε και να παίξουμε μαζί του. Με ανυπομονησία περίμεναν να δουν πως μπορεί κάποιος να συνθέσει τα κομμάτια ενός χάρτη ,σαν να πρόκειται για ένα παζλ.
Ακολούθησαν πολλά μικρά και μεγάλα άσπρα νησάκια ,τα οποία είναι διάσπαρτα σε όλα τα πελάγη της χώρας μας. Εξηγήσαμε τι είναι τα πελάγη
(Ιόνιο πέλαγος ,Αιγαίο πέλαγος ,Κρητικό πέλαγος ) και ποια είναι η διαφορά τους από τους κόλπους (Πατραϊκός κόλπος Κορινθιακός κόλπος ,Θερμαϊκός κόλπος).Υπάρχουν βέβαια και οι Ωκεανοί ,αλλά αυτούς τους συναντάμε σε άλλα μέρη της γης. Η αλήθεια είναι ότι στην αρχή ήμουν διστακτική για το εάν όλα αυτά θα αρέσουν στα παιδιά ή εάν θα μπορούν να τα καταλάβουν σε αυτή την ηλικία. Τελικά όσο προχωρούσε η συζήτηση ,διαπίστωσα ότι το ενδιαφέρον τους για το'' μάθημα Γεωγραφίας '' ήταν έντονο και έτσι συνεχίσαμε να μιλάμε και για τα νησιωτικά συμπλέγματα . όπως είναι οι Κυκλάδες (μοιάζουν να δημιουργούν έναν κύκλο) , τα Δωδεκάνησα ,γιατί είναι δώδεκα ,τα Επτάνησα ,γιατί είναι επτά κτλ .
Είπαμε ακόμα ότι πολλά από τα νησιά μας είναι μεγάλα όπως η Κρήτη ,η οποία αλλιώς λέγεται και μεγαλόνησος και άλλα είναι μικρά και στο χάρτη φαίνονται σαν μια κουκκίδα ,όπως η Αντίπαρος ,που βρίσκεται στις Κυκλάδες και απέναντι από την Πάρο. Η Ελλάδα μας έχει πολλά νησιά ,ίσως περισσότερα από χίλια . Πολλά από αυτά κατοικούνται από ανθρώπους και άλλα όχι. Δεν κατοικούνται εκείνα που δεν έχουν νερό και τα λέμε ξερονήσια ,είπε ένας μαθητής μου ,αλλά και βραχονησίδες συμπλήρωσα ,γιατί έχουν πάνω τους βράχια. Μάθαμε ότι όλα τα νησιά μας βρέχονται γύρω -γύρω από θάλασσα.
Μετά γράψαμε τα ονόματα των γεωγραφικών διαμερισμάτων .Κάθε γεωγραφικό διαμέρισμα όμως χωρίζεται και σε νομούς ,δηλαδή σε μικρότερα κομμάτια . Οι νομοί της Ελλάδας είναι αρκετοί ,με δύσκολα ονόματα και για το λόγο αυτό ,θα τους διδαχθούμε στο '' μεγάλο σχολείο'' ,δηλαδή στο Δημοτικό. Αρκετά μάθαμε για σήμερα.
Την επόμενη μέρα προσπαθήσαμε να απεικονίσουμε στο χαρτί το δικό μας γεωγραφικό χάρτη της πανέμορφης πατρίδας μας ,που θέλουν να την επισκεφτούν κάθε χρόνο εκατομμύρια τουρίστες από όλο τον κόσμο και πολλοί λαοί από τα αρχαία ακόμα χρόνια ,την ζήλευαν και ήθελαν να την κατακτήσουν ,τόσο για τις ομορφιές της ,όσο και για τη γεωγραφική θέση της , η οποία εξυπηρετεί πολλά συμφέροντα ,όπως το εμπόριο κ.α.
Αναφέραμε την πρωτεύουσα της Ελλάδας ,που είναι η Αθήνα ,άρα και η μεγαλύτερη πόλη της χώρας μας ,την συμπροτεύουσα Θεσσαλονίκη ,που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της και είναι η δεύτερη σε πληθυσμό πόλη ,καθώς και την Πάτρα , τον τόπο όπου διαμένουμε και αποτελεί την τρίτη πόλη της Ελλάδας.
Στο νότιο τμήμα της Ελλάδας βρίσκεται η Κρήτη και η Αφρική πιο κάτω .
Στο δυτικό η Ιταλία και στο ανατολικό η Τουρκία, χώρες με τις οποίες συνορεύουμε.
Τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα (Βοράς -Νότος -Ανατολή -Δύση ) τα έχουμε διδαχθεί πιο πριν (βλέπε παλαιότερη ανάρτηση).
Τα κράτη με τα οποία συνορεύει επίσης η Ελλάδα είναι η Αλβανία και η Βουλγαρία .
Πολλοί θέλησαν να κάνουν μόνο την Πελοπόννησο.
Έτσι ,αφού πρώτα είδαμε ένα ένα τα γεωγραφικά διαμερίσματα και τα ονόματά τους , μέσα από έναν άλλον χάρτη ,στη συνέχεια συν θέσαμε τον δικό μας και κολλήσαμε τα κομμάτια του σε ένα μπλε χαρτόνι.
Τα γεωγραφικά διαμερίσματα είχαν κοπεί σε διαφορετικά χρώματα για να είναι ευδιάκριτα. Σχολιάσαμε το σχήμα τους ,όπου κάποια μας έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση . Η Χαλκιδική για παράδειγμα , η οποία ανήκει στη Μακεδονία , μοιάζει με τρία δάκτυλα ή ένα γάντι , είπαν κάποιοι. Επισημάναμε τις μαγευτικές παραλίες της ,όπου το Καλοκαίρι πλήθος τουριστών τις επισκέπτονται για τις διακοπές τους. Είπαμε ακόμα , ότι στο τρίτο πόδι της βρίσκεται το Άγιο Όρος ,με τα πολλά μοναστήρια του , όπου πολλοί το αποκαλούν και περιβόλι της Παναγίας.
Η Θεσσαλία είναι επίσης πολύ όμορφη με το Θεσσαλικό κάμπο ,όπου εκεί καλλιεργούνται πολλά προϊόντα , όπως το σιτάρι κ.α. Η ήπειρος είναι εξίσου πανέμορφη με τα χιλιοτραγουδισμένα βουνά και ποτάμια της ,αλλά και η Στερεά Ελλάδα ,δεν στερείται φυσικής ομορφιάς και κάλους.
Η Κρήτη μας θυμίζει ένα καράβι που ταξιδεύει στη γαλάζια θάλασσα είπαν ορισμένα παιδιά.
Ναι και η Πελοπόννησος μοιάζει με παλάμη χεριού ή με φύλλο πλατάνου. Η Πελοπόννησος είναι πολύ όμορφη Χειμώνα -Καλοκαίρι , συμφωνήσαμε . Άλλωστε μένουμε σε αυτή και συγκεκριμένα στην Πάτρα ,γι αυτό πρέπει να ''παινέψουμε το σπίτι μας ,αλλιώς θα πέσει να μας πλακώσει '' ,λέει ο λαός μας.
(Ιόνιο πέλαγος ,Αιγαίο πέλαγος ,Κρητικό πέλαγος ) και ποια είναι η διαφορά τους από τους κόλπους (Πατραϊκός κόλπος Κορινθιακός κόλπος ,Θερμαϊκός κόλπος).Υπάρχουν βέβαια και οι Ωκεανοί ,αλλά αυτούς τους συναντάμε σε άλλα μέρη της γης. Η αλήθεια είναι ότι στην αρχή ήμουν διστακτική για το εάν όλα αυτά θα αρέσουν στα παιδιά ή εάν θα μπορούν να τα καταλάβουν σε αυτή την ηλικία. Τελικά όσο προχωρούσε η συζήτηση ,διαπίστωσα ότι το ενδιαφέρον τους για το'' μάθημα Γεωγραφίας '' ήταν έντονο και έτσι συνεχίσαμε να μιλάμε και για τα νησιωτικά συμπλέγματα . όπως είναι οι Κυκλάδες (μοιάζουν να δημιουργούν έναν κύκλο) , τα Δωδεκάνησα ,γιατί είναι δώδεκα ,τα Επτάνησα ,γιατί είναι επτά κτλ .
Αναφέραμε την πρωτεύουσα της Ελλάδας ,που είναι η Αθήνα ,άρα και η μεγαλύτερη πόλη της χώρας μας ,την συμπροτεύουσα Θεσσαλονίκη ,που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της και είναι η δεύτερη σε πληθυσμό πόλη ,καθώς και την Πάτρα , τον τόπο όπου διαμένουμε και αποτελεί την τρίτη πόλη της Ελλάδας.
Στο νότιο τμήμα της Ελλάδας βρίσκεται η Κρήτη και η Αφρική πιο κάτω .
Στο δυτικό η Ιταλία και στο ανατολικό η Τουρκία, χώρες με τις οποίες συνορεύουμε.
Τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα (Βοράς -Νότος -Ανατολή -Δύση ) τα έχουμε διδαχθεί πιο πριν (βλέπε παλαιότερη ανάρτηση).
Τα κράτη με τα οποία συνορεύει επίσης η Ελλάδα είναι η Αλβανία και η Βουλγαρία .
Πολλοί θέλησαν να κάνουν μόνο την Πελοπόννησο.
Το μάθημα Γεωγραφίας συνεχίστηκε και άλλη μέρα ,αλλά αυτή τη φορά με διαφορετικό τρόπο.
Από το χάρτη της Ελλάδας μας, δεν θα μπορούσε να λείπει το ξακουστό και πανέμορφο νησί της Ιθάκης ,που ανήκει στα Επτάνησα ,το νησί όπου βασίλεψε ο ξακουστός Οδυσσέας και αποτελεί φέτος αντικείμενο συζήτησης και δραστηριοτήτων ,λόγω του προγράμματος που εκπονούμε στο σχολείο μας για την Οδύσσεια.
Έχουμε μάθει πολύ καλά ότι ο τρωικός πόλεμος ξεκίνησε όταν ο Μενέλαος οργίστηκε ,που ο Πάρης του πήρε την ωραία Ελένη και θέλησε να τον εκδικηθεί και να τη φέρει πίσω. Γι' αυτό ζήτησε βοήθεια από τον αδελφό του ,τον Αγαμέμνονα ,που βασίλευε στις Μυκήνες. Εκείνος ,σύμφωνα με τη μυθολογία και το βιβλίο της τρίτης Δημοτικού, κάλεσε όλους τους βασιλιάδες των Αχαιών ,να ετοιμαστούν να πάνε στην Τροία για να πολεμήσουν.
Έτσι στο λιμάνι της Αυλίδας μαζεύτηκαν όλοι οι Αχαιοί με τα πλοία και το στρατό τους ,από ξηρά και θάλασσα. Πήγε ο γερο -Νέστορας ο βασιλιάς της Πύλου, ο Ιδομενέας από την Κρήτη, ο Αίαντας από τη Σαλαμίνα , ο άλλος Αίαντας από τη Λοκρίδα, ο Διομήδης από το Άργος, ο Φιλοκτήτης ο φίλος του Ηρακλή, από τη Μαγνησία, ο Οδυσσέας από την Ιθάκη, κι ο Αχιλλέας ,ο γιος του Πηλέα και της Θέτιδας από τη Φθία , με τον φίλο του τον Πάτροκλο και τους γενναίους Μυρμιδόνες. Για αρχηγό διάλεξαν τον Αγαμέμνονα κι αφού έκαναν θυσίες ,περίμεναν να φυσήξει ούριος (ευνοϊκός ) άνεμος ,να ξεκινήσουν τα καράβια για την Τροία.
Στον παρακάτω χάρτη φαίνονται οι περιοχές απ'όπου ξεκίνησαν οι Αχαιοί και η πορεία τους από την Αυλίδα προς την Τροία.
Όμως ταξιδεύοντας για την Τροία ,πέρασαν από τη Δήλο. Εκεί στο ναό του Απόλλωνα ,ήταν ιερέας ο γιος του θεού ο Άνιος ,που είχε τρεις κόρες ,τις Οινότροπες. Όπως έχουμε πει και σε παλαιότερη ανάρτηση ,το χώμα που άγγιζε η Σπερμώ γινόταν σιτάρι. Το χώμα που άγγιζε η Οινώ γινόταν κρασί και το χώμα που άγγιζε η Ελαιδα ,γινόταν λάδι. Ο Άνιος που ήταν και μάντης ,είπε στους Αχαιούς ,ότι σε δέκα χρόνια θα έπαιρναν την Τροία και τους κάλεσε να μείνουν εννιά χρόνια στη Δήλο και το δέκατο χρόνο να πάνε στην Τροία. Εκείνοι όμως δεν δέχθηκαν ,έφυγαν από τη Δήλο και σε λίγες μέρες έφτασαν στην Τροία .
Έτσι άρχισε ο πόλεμος και έγιναν φοβερές μάχες.Οι Τρώες νικήθηκαν και κλείστηκαν στα τείχη της πόλης .Οι Αχαιοί τράβηξαν τα πλοία τους στη στεριά και έφτιαξαν στρατόπεδο ,που το έκλεισαν με τείχος ξύλινο ,γιατί κατάλαβαν ότι θα κατάφερναν να κυριεύσουν την Τροία μετά από πολύ καιρό. Το τελευταίο χρόνο του πολέμου που τα τρόφιμα λιγόστεψαν και ο στρατός πεινούσε , ο Αγαμέμνονας έστειλε ένα καράβι ,να φέρει στην Τροία τις Οινότροπες. Εκείνες φεύγοντας από τη Δήλο ,παρακάλεσαν το θεό Διόνυσο να τις βοηθήσει και ο Διόνυσος τις μεταμόρφωσε σε περιστέρια και πέταξαν πάλι στη Δήλο.
Μα καλά αναρωτηθήκαμε , αφού εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν κινητά τηλέφωνα ,ούτε αυτοκίνητα ή αεροπλάνα ,αλλά ούτε και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο όπου σήμερα μπορούμε να στείλουμε μηνύματα και στο πιο μακρινό μέρος της γης και μάλιστα σε ελάχιστο χρόνο, πως όλοι αυτοί οι βασιλιάδες μπόρεσαν να συναντηθούν και να πάρουν μια τόσο μεγάλη απόφαση;
Καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι μετακινούνταν από τη θάλασσα με τα πλοία εκείνης της εποχής (τριήρεις) και από τη στεριά με τα άλογά τους ,ή σε πιο κοντινές αποστάσεις με τα πόδια .Υπήρχαν επίσης και οι αγγελιοφόροι ,οι οποίοι μετέφεραν τα μηνύματα από τόπο σε τόπο.
Καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι μετακινούνταν από τη θάλασσα με τα πλοία εκείνης της εποχής (τριήρεις) και από τη στεριά με τα άλογά τους ,ή σε πιο κοντινές αποστάσεις με τα πόδια .Υπήρχαν επίσης και οι αγγελιοφόροι ,οι οποίοι μετέφεραν τα μηνύματα από τόπο σε τόπο.
Όμως ταξιδεύοντας για την Τροία ,πέρασαν από τη Δήλο. Εκεί στο ναό του Απόλλωνα ,ήταν ιερέας ο γιος του θεού ο Άνιος ,που είχε τρεις κόρες ,τις Οινότροπες. Όπως έχουμε πει και σε παλαιότερη ανάρτηση ,το χώμα που άγγιζε η Σπερμώ γινόταν σιτάρι. Το χώμα που άγγιζε η Οινώ γινόταν κρασί και το χώμα που άγγιζε η Ελαιδα ,γινόταν λάδι. Ο Άνιος που ήταν και μάντης ,είπε στους Αχαιούς ,ότι σε δέκα χρόνια θα έπαιρναν την Τροία και τους κάλεσε να μείνουν εννιά χρόνια στη Δήλο και το δέκατο χρόνο να πάνε στην Τροία. Εκείνοι όμως δεν δέχθηκαν ,έφυγαν από τη Δήλο και σε λίγες μέρες έφτασαν στην Τροία .
Έτσι άρχισε ο πόλεμος και έγιναν φοβερές μάχες.Οι Τρώες νικήθηκαν και κλείστηκαν στα τείχη της πόλης .Οι Αχαιοί τράβηξαν τα πλοία τους στη στεριά και έφτιαξαν στρατόπεδο ,που το έκλεισαν με τείχος ξύλινο ,γιατί κατάλαβαν ότι θα κατάφερναν να κυριεύσουν την Τροία μετά από πολύ καιρό. Το τελευταίο χρόνο του πολέμου που τα τρόφιμα λιγόστεψαν και ο στρατός πεινούσε , ο Αγαμέμνονας έστειλε ένα καράβι ,να φέρει στην Τροία τις Οινότροπες. Εκείνες φεύγοντας από τη Δήλο ,παρακάλεσαν το θεό Διόνυσο να τις βοηθήσει και ο Διόνυσος τις μεταμόρφωσε σε περιστέρια και πέταξαν πάλι στη Δήλο.
Αφού διηγηθήκαμε για μια ακόμα φορά την ιστορία με τις Οινότροπες ,την οποία είχαμε ξαναπεί το Φθινόπωρο που ασχοληθήκαμε εκτενώς με την ελιά ( παιχνίδι μνήμης και αναστοχασμού ) ,στη συνέχεια χαράξαμε πάνω στον χάρτη μας ,την πορεία του ΟΔΥΣΣΈΑ από την Ιθάκη στην Τροία , με το σταθμό που έκανε στη Δήλο.
Έτοιμη η διαδρομή.
Σε αυτό το σημείο είπαμε ότι ο Οδυσσέας έφτασε στο λιμάνι της Αυλίδας με τα καράβια του κάνοντας πιθανόν το γύρο της Πελοποννήσου ,διότι εκείνη την εποχή δεν υπήρχε ακόμα η Διώρυγα της Κορίνθου και η Πελοπόννησος ήταν ενωμένη με μια λωρίδα γης με την Στερεά Ελλάδα. Έτσι τα πλοία δεν μπορούσαν να περάσουν από τον Κορινθιακό κόλπο στο Σαρωνικό κόλπο και αντίστροφα , με αποτέλεσμα να αναγκάζονται να κάνουν το γύρο της Πελοποννήσου. Το έδειξα στα παιδιά για να το καταλάβουν.
Αρκετούς αιώνες αργότερα οι αρχαίοι Έλληνες κατασκεύασαν τη Δίολκο ,έναν διάδρομο με λιθόπλακες ,όπου με πολύ κόπο ,έσερναν με σκοινιά τους ολκούς (τα οχήματα που φορτώνονταν τα πλοία ) και με αυτόν τον τρόπο τα καράβια τους ,περνάγανε τον Ισθμό της Κορίνθου ,καταλήγοντας από τη μια θάλασσα στην άλλη .Τμήματά της ,σώζονται ακόμα και σήμερα και πολλοί επισκέπτονται το σημείο για να τη δουν από κοντά .
Είδαμε και ένα σχετικό βίντεο : http://www.anexitilo.net/2015/03/blog-post_12.html
Στα μεταγενέστερα χρόνια , μόλις το 1880-1893 , όταν πια τα μέσα ήταν επαρκή για ένα τόσο μεγάλο έργο , ανοίχθηκε η διώρυγα ,όπου μια λωρίδα θάλασσας διαχώρισε τον Ισθμό καθιστώντας έτσι την Πελοπόννησο ως νησί. Η διέλευση των πλοίων γίνεται τώρα πια ανεμπόδιστα. Κάποιοι από τους μαθητές μου έχουν δει την διώρυγα της Κορίνθου, ταξιδεύοντας από Πάτρα προς Αθήνα και έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον γι'αυτή. Όσοι δεν την έχουν δει ,σύντομα θα ήθελαν να τη δουν από κοντά. Εμείς ωστόσο την είδαμε με τη βοήθεια του υπολογιστή.
Εργασίες για τη διάνοιξη της διώρυγας .
Η διώρυγα στην τελική της μορφή.
Τέλος ,όσοι ήθελαν προσπάθησαν να χαράξουν σε χαρτί τη δική τους διαδρομή του Οδυσσέα , από την Ιθάκη στην Τροία .
Όσο για τη διαδρομή της επιστροφής του Οδυσσέα από την Τροία στην Ιθάκη αυτή τη φορά και τις περιπέτειές του ,μέχρι να φτάσει επιτέλους σε αυτήν , μιλάμε ήδη στην τάξη εδώ και πολύ καιρό και θα συνεχίσουμε να μιλάμε ,γιατί μας αρέσουν πολύ και μας εμπνέουν για καινούργιες δημιουργίες και καινούργιες αναρτήσεις.
